Geschiedenis Noord-Holland
Holland was dit voornaamste gewest aangaande de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). In 1795 werd de Bataafse Republiek uitgeroepen. Na de staatsgreep met 21 januari 1798 werden op 23 april 1798 de Acte over Staatsregeling aangenomen, waarmee de antieke gewestelijke grenzen radicaal werden gewijzigd. Een republiek werden onderverdeeld in 8 departementen betreffende zo heel wat mogelijk gelijke bevolkingsaantallen, waarbij Holland uiteenviel in:
het departement aangaande Texel
het departement met een Amstel
het departement over de Delf
Daarnaast lagen ook het departement betreffende een Schelde en Maas en het departement betreffende een Rijn deels op Hollands grondgebied.
Uiteindelijk voldeed een andere rangschikking ook niet en na een instelling in 1801 over het Bataafs Gemenebest werd het departement Holland ingesteld in overeenstemming met een oude gewestelijke grenzen betreffende Holland. In 1806 werd het Bataafs Gemenebest vernieuwen via dit Koninkrijk Holland. Dit jaar daarop werden dit departement Holland opgedeeld in dit departement Amstelland (overeenkomend betreffende Noord-Holland) en dit departement Maasland (overeenkomend betreffende Zuid-Holland). Na in 1811 dit Koninkrijk Holland voor het Franse Keizerrijk werd gevoegd, werd Amstelland bij Utrecht gevoegd tot het département de la Zuyderzée - Zuiderzeedepartement - en werden Maasland omgedoopt tot département des Bouches-een-la-Meuse - Monden betreffende de Maas.
Na een Fransen eind 1813 uit Nederland gevlucht waren, bleef een opstelling aanvankelijk ongewijzigd. Met een Grondwet met 29 maart 1814 werden een departementen verwisselen via provinciën ofwel landschappen. Zuiderzee en Monden over de Maas werden verenigd in de provincie Holland. Via minister Met Maanen werden in de grondwetcommissie alsnog een naam Holland en West-Friesland voorgesteld "om juiste verlangen van achtenswaardige Noordhollanders ... toe te geven", maar dit werd door een rest met de commissie verworpen.[twee]
De andere provincie kreeg in 1814 een paar gouverneurs, wier ambtsgebied overeenkwam met een voormalige departementen Amstelland en Maasland. Vlieland en Terschelling gingen terug aangaande Friesland naar Holland, doch ons deel met Hollands Brabant bleef bij Noord-Brabant en in 1815 werden verder dit laatste Hollands Brabant, het Land over Altena, voor Noord-Brabant gevoegd. Uiteindelijk werden in 1820 een grens betreffende Utrecht en Gelderland vastgesteld.
Om de dominantie te reduceren werd Holland bij een grondwetsherziening betreffende 1840 in Noord- en Zuid-Holland gesplitst. De noodzakelijkheid hiertoe werd in Zuid-Holland ook niet gevoeld. In Noord-Holland gold dit immers in sterke mate wegens Amsterdam, dat in 1838 het provinciaal gerechtshof met zichzelf voorbij zag gaan ten gunste aangaande Den Haag. In West-Friesland was men bevreesd voor een overheersende staat aangaande Amsterdam en drong men aan op de genezing betreffende de verdeling bijvoorbeeld deze was tussen het Noorder- en Zuiderkwartier wegens 1795. Hier werd desalniettemin niet aan tegemoetgekomen. Na een Haarlemmermeer in 1855 was drooggelegd, werden die bij Noord-Holland gevoegd, waarna Zuid-Holland in 1864 het grootste deel van een gemeente Leimuiden ter compensatie kreeg toegewezen.
In 1942 werden de eilanden Vlieland en Terschelling bij de provincie Friesland ingedeeld.[3] Het voormalige eiland Urk maakte tot 1950 deel uit van Noord-Holland.
Om 2010 tot 2012 was er enige tijd sprake over een samenvoeging van een provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. In 2014 werd overduidelijk dat die organiseren aangaande een baan zijn.
Geografie Noord-Holland
Satellietfoto betreffende het Noorderkwartier, een IJsselmeerpolders en een deel met Friesland
Noord-Holland bestaat grotendeels uit ons kopvormig schiereiland tussen de Noordzee, een Waddenzee en dit IJsselmeer. In het zuiden grenst een provincie met Zuid-Holland en Utrecht, in het oosten via geneesmiddel over de Houtribdijk en Hollandse Brug met de provincie Flevoland en in het noorden via geneesmiddel over de Afsluitdijk met de provincie Friesland.
De provincie kan worden onderverdeeld in een noordelijk deel ("Hollands Noorderkwartier") en ons zuidelijk deel, waarbij het Noordzeekanaal (en voorheen dit IJ) mits grens werkt.
Ten zuiden aangaande dit Noordzeekanaal liggen de stedelijke gebieden betreffende Amsterdam, Haarlem, de Haarlemmermeer met een luchthaven Schiphol en tegelijkertijd het Gooi, tevens een dichtbevolkt gebied, maar betreffende een landschappelijk volkomen ander karakter (bosrijk en ook niet volkomen vlak).
Ten noorden met het Noordzeekanaal bevinden zichzelf een Zaanstreek en verschillende, kleinere, delen en dorpen. Een dichtstbevolkte zone loopt tot wat voorbij de stad Alkmaar. Daar bevinden zich in dit deel over de provincie bekijken tevens landelijker gebieden: Waterland, een omvangrijke droogmakerijen Schermer, Beemster, Wormer en Purmer en geheel in het noorden een Kop over Noord-Holland met dit uitgestrekte West-Friesland, Wieringermeer, dit voormalige eiland Wieringen en het waddeneiland Texel.
Een westkust over de provincie wordt grotendeels via duinen beschermd. Op deze plaats liggen bekende badplaatsen wanneer Zandvoort, IJmuiden, Wijk aan Zee, Egmond aan Zee en Bergen. Waar een duinen via de Noordzee waren verzwolgen, werd de Hondsbossche Zeewering aangelegd.
Een regio tussen Haarlem, Velsen (aan allebei de zijden over het Noordzeekanaal), Beverwijk en Alkmaar heet Kennemerland. Ons deel van Kennemerland vormt de IJmond, met een Hoogovens en verschillende industrie: het is het westelijk gebied aangaande het Noordzeekanaal, betreffende ingeval middelpunt een haven en sluizen betreffende IJmuiden. Ten noorden van Kennemerland ligt de antieke marktplaats Schagen en op de noordpunt Lees meer hier over het schiereiland de marinehaven Den Helder, tegelijk veerhaven vanwege Texel.
Met de oostkust liggen historische steden mits Hoorn, Enkhuizen, Medemblik, Monnickendam en Edam en verder dit eiland Marken en de opmerkelijke vissersplaats Volendam.
Een voornaamste binnenwateren in Noord-Holland zijn het IJ (ooit ons zeearm) en het Noordzeekanaal betreffende een daarin, weet vervolgens ook niet via zijkanalen, uitmondende riviertjes Amstel, Zaan en Spaarne, en dit Noordhollandsch Kanaal en dit Amsterdam-Rijnkanaal.
Dialecten Noord-Holland
In Noord-Holland geraken verscheidene dialecten gesproken. Landelijk geniet het Amsterdams de meeste bekendheid, dat behalve in Amsterdam ook in steden mits Alkmaar, Purmerend en Hoorn heel wat kan zijn te beluisteren, daar op deze plaats heel wat Amsterdammers hier wonen. De meest kenmerkende dialecten vindt men op het platteland. Hoe noordelijker men komt, hoe meer het lokale dialect met een standaardtaal afwijkt; in het bijzonder anders het Tessels en het Wierings hebben een heel eigen karakter.
Net indien in overige dialectgebieden is ook in Noord-Holland sprake aangaande een teruggang betreffende de dialecten. Toch zijn sommige dialecten alsnog opvallend vitaal. Betreffende name dit Volendams is ter plaatse nog heel doorgaans gesproken. Overige dialecten, zoals het Aalsmeers, zijn nagenoeg verdwenen.
Het IJ is vanouds een barrière en dat blijkt verder uit een dialecten. Een dialecten ten noorden aangaande het IJ zijn de meeste afwijkende.
Tussen dit IJ
Aalsmeers
Amsterdams (thans in Amsterdam-Noord, Alkmaar, Purmerend etc. te beluisteren)
Goois
Haarlems
Zandvoorts
De dialecten ten zuiden aangaande het IJ en Noordzeekanaal lijken meer op de dialecten over Zuid-Holland en geraken taalkundig dan ook dikwijls mits Zuid-Hollands beschouwd. Wel nemen de traditionele dialecten Aalsmeers en Zandvoorts ons overgangspositie in, betreffende ook Noord- mits Zuid-Hollandse kenmerken. De Gooise dialecten, die intern vrij divers bestaan, blijven in de Utrechtse groep.
Boven dit IJ
Zaans
Waterlands
Markens
Volendams
Kennemerlands
Egmonds (Derps)
West-Fries
Enkhuizens
Wierings
Tessels
Een dialecten betreffende vanouds geïsoleerde gemeenschappen ingeval Volendam, Egmond of de Waddeneilanden beschikken over een heel eigen ontwikkeling doorgemaakt en bestaan op enkele punten heel conservatief gebleven, waar ze zichzelf op andere punten juist opvallend hebben vernieuwd en daarom zeer scherp van een omliggende dialecten zijn gaan afwijken.
Een ordening aangaande de dialecten boven dit IJ is problematisch en kan zijn aanleiding geweest tot meerdere polemieken in een taalwetenschap. Dikwijls is op ga naar deze website een verwantschap met dit Fries gewezen: betreffende name de conservatievere dialecten (Tessels en Wierings) beschikken over veel achterbaks betreffende dit Fries. Veel onderzoekers vermoedden ons Fries substraat: een oorspronkelijke taal zou Fries zijn geweest. Dit Hollands zou dat Fries pas laat verdrongen hebben en bezit het nimmer absoluut mogen vernieuwen, zodat Friese vormen en constructies alsnog voortleven in een dialecten. Hoewel die theorie veel aanhang bezit, is ze door verschillende taalkundigen betreffende de hand gewezen en zullen de Friese vormen voorheen op ontlening en toeval berusten.[bron?]
Recreatie Noord-Holland
Recreatie Noord-Holland NV is ons overheids-NV, opgericht op 1 juli 2004, betreffende de Provincie Noord-Holland zodra enig aandeelhouder. De bedrijf zorgt in opdracht aangaande een besturen aangaande een recreatieschappen voor een ontwikkeling, aanleg, dit beheer en onderhouden van 6 recreatiegebieden in Noord-Holland: Het Twiske, Alkmaarder en Uitgeestermeer, Geestmerambacht[4], Spaarnwoude, Landschap Waterland en Groengebied Amstelland.
Milieu Noord-Holland
In Noord-Holland zijn een paar grote nationale parken: dit Nationaal Park Duinen aangaande Texel (een hele westzijde over Texel) en het Nationaal Park Zuid-Kennemerland (een brede duinstrook aangaande Zandvoort tot in IJmuiden/Velsen).
Tevens zijn daar in Noord-Holland een tiental verschillende door Natura 2000 aangewezen beschermde natuurgebieden, waaronder dit Noordhollands Duinreservaat (betreffende Wijk aan Zee tot Schoorl), de Schoorlse Duinen en een Amsterdamse Waterleidingduinen (tussen Zandvoort en Noordwijk in Zuid-Holland).
Ten slotte zijn daar in Noord-Holland alsnog vele verschillende grotere en kleinere natuurgebieden, bijvoorbeeld dit Goois Natuurreservaat, de Hulk, het Naardermeer, dit Balgzand en de Loterijlanden.[6]
Natuurbeheer in Noord-Holland vindt o.a. plaats via Vereniging Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland en Staatsbosbeheer.
Politiek Noord-Holland
1rightarrow blue.svg Zie Politiek in Noord-Holland voor dit hoofdartikel aan dit thema.
Gemeenten Noord-Holland
Noord-Holland is vanaf de zomer ingedeeld in 48 gemeenten.
Aalsmeer
Alkmaar
Amstelveen
Amsterdam
Beemster
Bergen
Beverwijk
Blaricum
Bloemendaal
Castricum
Den Helder
Diemen
Drechterland
Edam-Volendam
Enkhuizen
Gooise Meren
Haarlem
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Haarlemmermeer
Heemskerk
Heemstede
Heerhugowaard
Heiloo
Hilversum
Hollands Kroon
Hoorn
Huizen
Koggenland
Landsmeer
Langedijk
Laren
Medemblik
Oostzaan
Opmeer
Ouder-Amstel
Purmerend
Schagen
Stede Broec
Texel
Uitgeest
Uithoorn
Velsen
Waterland
Weesp
Wijdemeren
Wormerland
Zaanstad
Zandvoort